شرکت مجتمع صنایع زیست فناوری درین
زیست فناوری ( بیوتکنولوژی) دانشی است که از قابلیت¬های سیستم¬های زنده برای تولید و افزایش کیفیت و بهره -وری محصولات بهره می گیرد. زیست فناوری رشته¬ ای کاربردی و میان رشته ¬ای است که حوزه¬های تخصصی متعددی از علوم را در بر می¬گیرد. اساس و پایه زیست فناوری جدید را میتوان انتقال ژنهای یک موجود به موجود دیگر و فعال ساختن آنها در موجود جدید دانست؛ فنآوری رو به گسترشی که امروزه به سرعت در تمام علوم از جمله صنایع دارویی، غذایی، پزشکی، شیمیایی و کشاورزی وارد شده است. به طور کلی هر گونه دخالت هوشمندانه بشر در آفرینش به منظور بهبود و عرضه فرآوردههای گوناگون با استفاده از جانداران زیستفناوری، در گروه زیستفناوری جای میگیرد. زیست فناوری از تركیب “علم بیولوژی” و “فن تکنولوژی” با رابطههای بسیار پیچیده بـه وجود آمده است.
در حقیقت زیست فناوری مجموعهای از روشهایی برای تولید، تغییر و اصلاح فراوردهها، بهنژادی گیاهان و جانوران و تولید میکروارگانیسمهای خاص برای کاربردهای ویژه است که در آن از ارگانیسمهای زنده و مفید استفاده میکنند. بیوتکنولوژی همانند زیست شناسی، ژنتیک یا مهندسی بیوشیمی یک علم پایه یا کاربردی نیست که بتوان محدوده آنرا بسادگی تعریف کرد، بلکه شامل حوزهای مشترک از علوم مختلف است که در اثر همپوشانی و تلاقی این علوم با یکدیگر بوجود آمده است.
به دلیل تأثیرات بسیار زیست فناوری بر روی زندگی بشر، متخصصین بر این باورند كه در آینده زیست فناوری یکی از ابزارهای قدرتمند برای موجودیت انسان به شمار خواهد آمد. امروزه دامنه فعالیت بیوتکنولوژی بسیار گسترده است و از تشخیص، پیشگیری و معالجه بیماری تا تولید مواد دارویی، منابع غذایی، محافظت از محیط زیست و حفظ انرژی بوده و زمینه های مختلف را شامل میشود. زیست فناوری نوین یکی از امیدهای قرن آینده برای رفع بسیاری از نیازهای مختلف بشر و راه حلی برای تامین امنیت غذایی جمعیت رو به رشد جهان به شمار میرود و یکی از هفت رشته کلیدی فناوری جهان در قرن حاضر محسوب میشود.
زیست فناوری در زمینههای مختلف از کشاورزی تا پزشکی و داروسازی، کاربردهای بسیاری دارد. در واقع زیست فناوری تنها در زمینههایی که مرتبط با موجودات زنده است، کاربرد ندارد بلکه در تمام فعالیتهایی که از ارگانیسمهای زنده یا ترکیبات زیستی برای بهبود و ارتقا کیفیت یک محصول استفاده میشود، میتواند کاربرد داشته باشد. زیست فناوری میتواند بسیار حیاتی باشد و از آن برای توسعه ابزارهای بسیار کوچک و بیولوژیکی استفاده میشود، به طوری که بسیاری از ابزارهای بیوتکنولوژی در سطح سلولی مورد استفاده قرار میگیرد.
بیوتکنولوژی در زمینههای مختلف اعم از پزشکی بسیار اهمیت دارد، در پزشکی از این علم برای تسهیل در تولید پروتئینهای درمانی و سایر داروهای بیولوژیکی استفاده میشود. انسولین سنتزی، هورمونهای رشد مصنوعی و تستهای تشخیصی برای شناسایی بسیاری از بیماریها، تنها نمونههای کوچکی از کاربردهای مهم بیوتکنولوژی در پزشکی محسوب میشوند. علاوه بر این، تاکنون کاربردهای فناوری زیستی در بخشهای مختلفی مانند صنایع تصفیه آب، حفظ محیط زیست از آلودگی و تولید محصولات کشاورزی بهبود یافته تایید شده است.
بیوتکنولوژی پزشکی، کاربرد سلولهای زنده و سایر ترکیبات سلولی با هدف بهبود وضعیت سلامت انسان را در بر میگیرد. در اصل زیست فناوری برای یافتن راههای درمانی جهت معالجه و یا جلوگیری از بیماریها مورد استفاده قرار میگیرد. این علم شامل استفاده از ابزارها به منظور تحقیق برای یافتن راههای مختلف یا کارآمد برای حفظ سلامت انسان، شناخت پاتوژنها و درک زیست شناسی سلولهای انسانی است.
در بیوتکنولوژی از تکنیکهایی برای تولید محصولات زیستی دارویی مانند داروهای شیمیایی برای مبارزه با بیماریها استفاده میشود. این علم در بردارنده مطالعاتی در زمینههای مختلف مانند شناخت باکتریها، سلولهای گیاهی و جانوری است. زیرا برای استفاده از ارگانیسمهای زنده در جهت پیشبرد اهداف بیوتکنولوژیکی ابتدا باید این ارگانیسمها به درستی شناخته شوند.
به همین منظور مهمترین زمینه مطالعاتی در این علم، شناخت مولکول DNA است تا از طریق آن بتوان به ماده ژنتیکی سلولها و اطلاعات مربوط به چگونگی سنتز آنها و اندامکهای مختلف سلولی و در نهایت تولید سلولها دست یافت. با استفاده از این اطلاعات است که میتوان آرایش ژنتیکی سلولها را دستکاری کرد و خصوصیات مطلوب آنها را افزایش داد، از جمله محصولات حاصل از دستکاری یا مهندسی ژنتیک در باکتریهایی مثل اشرشیا کولی، تولید انبوه انسولین انسانی است. مهندسی ژنتیکی به عنوان شاخهای از بیوتکنولوژی شناخته میشود که میتوان از طریق آن به داروها و درمانهای جدیدی برای انواع بیماریهای انسانی دست پیدا کرد.
تصویر : تولید انسولین با مهندسی ژنتیک؛ ژن انسولین از سلولهای انسانی استخراج میشود و به همراه پلاسمید به سلول باکتری وارد میشود، با کشت این باکتری ترانسژنیک که ژن انسولین را در پلاسمید خود دارد، پروتئین انسولین در مقادیر بالا قابل تولید است.
واکسنها
واکسنها مواد شیمیایی هستند که سیستم ایمنی بدن را تحریک میکنند تا هنگام حمله عوامل بیماریزا به بدن، سیستم ایمنی بتواند بهتر با پاتوژنها مبارزه کند، واکسنها با وارد کردن نسخههای ضعیف شده از بیماری به جریان خون، به این هدف دست مییابند. عملکرد واکسن باعث میشود بدن با نسخه ضعیف شده از پاتوژنهای خطرناک روبرو شود و در مقابل آنها پاسخ ایمنی ایجاد کند، در این حالت سیستم ایمنی بدن قادر خواهد بود با تولید آنتی بادی یا پادتن با عامل بیماریزا مبارزه کند و با تولید سلولهای خاطره این آنتی بادیها را برای مواجه مجدد احتمالی با همین پاتوژن در بدن ذخیره کند.
زمانی که فرد در معرض پاتوژن خطرناکی قرار میگیرد که قبلا واکسن آن به او تزریق شده است، بدن وی به سرعت پاتوژن را شناسایی کرده و طی مدت زمان کوتاهی قادر به ایجاد پاسخ ایمنی و تولید آنتی بادی در مقابل عامل بیماریزا است، زیرا اطلاعات کامل این پاتوژن در بدن ثبت و ذخیره شدهاند.
استخراج پاتوژنهای ضعیف شده بیماریها با استفاده از روشهای بیوتکنولوژیکی نظیر رشد پروتئینهای آنتی ژنیک در محصولات مهندسی ژنتیکی انجام میگیرد.
آنتی بیوتیکها
در ساخت آنتی بیوتیکهایی که با عوامل بیماریزای انسانی مبارزه میکنند، تاکنون اقدامات مهمی صورت گرفته است. بسیاری از گیاهان برای تولید آنتی بیوتیک کشت داده شده و دستخوش مهندسی ژنتیک قرار گرفتهاند. این روش نسبت به استفاده از سلولها یا استخراج این آنتی بیوتیکها از حیوانات مقرون به صرفهتر است زیرا گیاهان میتوانند این آنتی بیوتیکها را در مقادیر بیشتری تولید کنند.